گزارش فسادهای مالی با سلامت روان مردم چه می كند؟
آقای هویج: عضو هیأت مدیره انجمن علمی روانپزشكان ایران با اشاره به تاثیر افزایش گزارش فسادهای مالی در سال های اخیر در آرامش جامعه، تصریح كرد كه در كنار افزایش گزارش این فسادها، رشد فاصله طبقاتی و بخصوص نمایش مكرر آنها در گردش بی سابقه اطلاعات در فضاهای مجازی، هم افزایی كم سابقه ای در برهم زدن آرامش جامعه داشته است.
به گزارش آقای هویج به نقل از ایسنا، فروردین ماه امسال ایرج حریرچی- سخنگوی وزارت بهداشت اعلام نمود كه « به صورت متوسط ۲۳.۴ درصد از جمعیت بالغین كشور دچار یك اختلال روانپزشكی در طول یك سال بوده اند. این میزان در بین زنان ۲۷.۶ درصد زنان و در بین مردان ۱۹.۴ درصد است؛ یعنی از هر چهار نفر در گروه سنی بالای ۱۵ سال، یك نفر از اختلال روانپزشكی ضعیف تا متوسط و در موارد كمتری شدید رنج می برد.» طبق آنچه او بر آن تاكید كرده است، این مطالعات دلالت بر این دارد كه تنش های سیاسی، اجتماعی و اقتصادی بوجود آمده یا به وجود آمده در فواصل زمانی مشخص، تاثیرات مستقیم بر سلامت روان مردم داشته است. افزون بر این آمار و دلایل، عضو هیأت مدیره انجمن علمی روانپزشكان ایران با تایید این رقم می گوید ۲۳.۴ درصد اختلال روانپزشكی، تنها نوك كوه یخ این اختلالات است و بعضی از این موارد نادیده گرفته شده اند. در این میان نمایش فاصله طبقاتی و همینطور رشد افشای فسادهای مالی هم در بروز این اختلالات بی تاثیر نیست.
دكتر امیر شعبانی - عضو هیات مدیره انجمن علمی روانپزشكان در گفت وگو با ایسنا، با اشاره به آمار اعلام شده درباره میزان شیوع اختلالات روانپزشكی در ایران، اظهار داشت: پیمایش ملی سال های اخیر نشان داده است كه حدود ۲۴ درصد مردم ۱۵ تا ۶۴ ساله ایران نیاز به مداخلات درمانی روانپزشكی دارند و به بیان دیگر «مبتلا» به یك اختلال روانپزشكی هستند. «اختلال» تنها به مفهوم وجود بعضی از علایم یا نشانه ها نیست، بلكه به معنای مجموعه ای از علایم است كه یك تشخیص مشخص را مطرح می كند و به افت كاركرد فرد می انجامد یا با رنجش قابل توجه او همراه می باشد.
وی اضافه كرد: با وجود اینكه این رقم قابل ملاحظه به حساب می آید، بررسی روش پیمایش مذكور نشان داده است كه در آن، همه اختلالات روانپزشكی در افراد ارزیابی نشده و دسته هایی از این اختلالات از قبیل اختلالات شخصیت، اختلالات روان تنی و اختلالات جنسی را در نظر نگرفته است؛ ازاین رو آمار واقعی اختلالات روانپزشكی در ایران بالاتر از این است. می دانیم كه شیوع اختلالات روانپزشكی در سایر كشورهای جهان هم بالاست و این اختلالات سهم بسیار زیادی از بار بیماری ها در جهان را به خود اختصاص داده اند.
شعبانی درباره موثرترین راه برای بهبود این اختلالات اظهار داشت: وجود مجموعه ای از عوامل در كنار هم به شكل گیری یك اختلال منجر می گردد و كنترل بیشتر این عوامل در اختیار درمانگران نیست. با این وجود، درمان در خیلی از موارد مؤثر است و در بیشتر موارد به میزان متوسط تا زیاد یا حتی به صورت كامل علایم روانپزشكی را برطرف می كند. این مداخلات درمانی در سطح فردی عمل می كند و برای ارتقای سلامت روان و پیشگیری از بروز و كم كردن شیوع اختلالات روانپزشكی در افراد جامعه، مسئولان كشور باید در جهت رفع عوامل زمینه ای مورد اشاره تلاش كنند.
عضو هیأت مدیره انجمن علمی روانپزشكان ایران با اشاره به تاثیر افزایش گزارش فسادهای مالی در سال های اخیر در آرامش جامعه، اظهار داشت: در كنار افزایش گزارش این فسادها، رشد فاصله طبقاتی و بخصوص نمایش مكرر آنها در گردش بی سابقه اطلاعات در فضاهای مجازی، هم افزایی كم سابقه ای در بر هم زدن آرامش جامعه داشته است. افزایش شیوع اختلالات روانپزشكی و كاهش سطح سلامت روان در جامعه بر پایه مطالعات سال های اخیر و ناتوانی در مهار گسترش اعتیاد را هم باید در كنار همه این عوامل دید.
افسردگی شایع ترین اختلال روانپزشكی
وی درباره اختلالات روانپزشكی شایع تر هم توضیح داد و اظهار داشت: اختلال افسردگی، شایع ترین اختلال روانپزشكی است و اختلالات مصرف مواد، اضطراب فراگیر، وسواس، دوقطبی و اختلال استرس بعد از سانحه (PTSD) از سایر اختلالات شایع هستند. البته اگر مجموع انواع اختلالات اضطرابی را بعنوان یك گروه در نظر بگیریم، این گروه حتی از اختلالات خلقی كه افسردگی زیرمجموعه آن است هم شایع تر است.
راه طولانی ایران برای دسترسی مطلوب به خدمات روانپزشكی
وی با اشاره به اینكه هنوز راه زیادی برای رسیدن به میزان مطلوب دسترسی مردم به خدمات روانپزشكی داریم، اضافه كرد: بر مبنای پیمایشی كه بیان شد، تنها یك سوم افراد مبتلا به افسردگی در ایران از حداقل درمان استفاده می نمایند و می دانیم كه خیلی از آنها ادامه درمان را پیگیری نمی كنند. انگ زدایی از رجوع برای ارزیابی تشخیصی و دریافت خدمات درمانی هنوز اولویتی برای افزایش دسترسی مردم به خدمات روانپزشكی است. همینطور گسترش روانپزشكی جامعه نگر با غربال كردن مشكلات و اختلالات و همینطور مداخله ی پیشگیرانه و درمانی در سطح جامعه چاره ای مؤثر و امتحان شده است، اما با عنایت به درآمدزایی اندك این خدمات و خصوصیات گروه های هدفِ آن كه عموما شامل گروه های اجتماعی -اقتصادی پایین تر جامعه است، این مداخلات بدون شك نیازمند حمایت گسترده دولت می باشد.
شعبانی همینطور بیان كرد: نكته نگران كننده، افزایش فراوانی اختلالات روانپزشكی در ایران بر مبنای مطالعات سال های اخیر است كه بعنوان مثال نشان داده است شیوع اختلالات افسردگی بعنوان شایع ترین اختلالات روانپزشكی رو به افزایش بوده و از خیلی از كشورها پیشی گرفته است. برای تخمین درست میزان بار تحمیلی این اختلالات بر جامعه، باید دو خصوصیت مهم اختلالات عمده روانپزشكی را هم در كنار شیوع آنها در نظر داشت؛ «مزمن بودن» و «بروز در سنین پایین»؛ به این ترتیب، این اختلالات می توانند با درگیركردن نیروی جوان جامعه به مدت طولانی، میانگین كاركرد و كیفیت زندگی افراد جامعه را به میزانی قابل ملاحظه كاهش دهند.
عضو هیأت مدیره انجمن علمی روانپزشكان ایران درباره عوامل موثر در افزایش اختلالات روانپزشكی توضیح داد و اظهار داشت: علاوه بر عوامل زیست شناختی مانند اثر وراثت و عوامل روانشناختی، عوامل زیادی همچون تنش های بزرگی مانند جنگ و عوامل گوناگون اجتماعی - اقتصادی بر شیوع اختلالات روانپزشكی مؤثر است. برای روشن شدن بیشتر مبحث باید به نكات مختلفی اشاره شود؛ كم كردن دلایل افزایش شیوع این اختلالات در ایران به یك یا چند عامل مقطعی سبب نادیده گرفتن پیچیدگی این پدیده می گردد. برای مثال خصوصیت های جمعیت نگاشتی و شیوه زندگی در ایران در دهه های اخیر تغییرات قابل توجهی به خود دیده است. اوج گرفتن شهرنشینی، افزایش حاشیه نشینی، رشد چشمگیر تحصیل كردگان بخصوص در بین زنان، افزایش نسبت زنان شاغل، تغییر منابع مورد اعتماد گرایش بیشتر به مهاجرت از كشور در بین تحصیل كردگان و نخبگان، گسترش بی نظیر ارتباط مجازی مردم در جهان و گردش فوق العاده اطلاعات بخشی از این موارد است.
شعبانی همینطور افزود: این تغییرات شگرف، دگرگونی هایی در شیوه زندگی و انتظارات و نگرش های افراد بوجود می آورد و بدون پایش و واكنش بهنگام و شایسته، غفلتی نابخشودنی در تامین نیازها و انتظارات نوظهور مردم به دنبال دارد. همینطور افزوده شدن برخی تغییرات محیط زیستی مانند گسترش خشكسالی و از دست رفتن منابع آب های زیرزمینی، آلودگی هوا، هجوم ریزگردها، و هم افزایش جنگ و ناامنی در كشورهای اطراف، مدیریت منابع و بحران ها را در زمینه مسائل پیش گفته بیش از پیش دشوار می كند.
رتبه ۱۱۷ ایران در بین ۱۴۹ كشور از نظر رفاه اجتماعی
شعبانی در ادامه تصریح كرد: جدا از واقعیت های موجود، چه وجود مشكلاتی جدی در حوزه های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی را بپذیریم و چه نپذیریم، آنچه در بین مردم بعنوان یك احساس، باور یا برداشت شكل می گیرد، از اهمیت زیادی برخوردار می باشد و عملكرد آنها بیشتر بر این اساس به ظهور می رسد؛ ازاین رو ادراك جامعه از واقعیت ها بسیار بیش از خود واقعیت ها بر رفتار آنها اثرگذار می باشد و در نظر داشتن این نكته برای تبیین وضعیت جامعه ضروری می باشد. «شاخص رفاه لگاتوم» كه سطح رفاه كشورها را در ۹ حوزه اقتصاد، فرصت های كسب وكار، حكومت داری، آموزش، سلامت، امنیت و ایمنی، آزادی های فردی، سرمایه اجتماعی و محیط طبیعی می سنجد نشان دهنده رتبه ۱۱۷ برای ایران در بین ۱۴۹ كشور در سال ۲۰۱۷ است. به جز دو شاخص آموزش و سرمایه اجتماعی كه به ترتیب در رتبه ۷۵ و ۷۰ قرار دارند، در سایر موارد ایران در نیمه پایین جدول قرار دارد.
وی افزود: بر پایه پیمایش كشوری «ارزش ها و نگرش های ایرانیان» كه در سال ۱۳۸۳ انجام شد، نسبت قابل ملاحظه ای از جمعیت كشور از شیوه اجرای قوانین، میزان اجرای عدالت، تبعیض، فاصله طبقاتی و میزان توجه به شایسته سالاری ناراضی اند. آنها نرخ اعتیاد، جرم، جنایت و رذایل اخلاقی را رو به فزونی «درك كرده اند» و از جانب دیگر، با وجود گرایش مذهبی در اغلب افراد جامعه، بیشتر آنها نرخ گرایش مذهبی و تقید به آداب آن را در كشور رو به افول دانسته اند. در همان پیمایش، بیشتر مردم اعتقاد داشتند كه مسئولان كشور توجه زیادی به خواسته های آنها ندارند. شاخصی كه به تازگی در «گزارش جهانی خوشبختی» بر پایه ارزیابی بیشتر كشورهای جهان انتشار یافته هم حاكی از جایگاه نامناسب مردم ایران از جهت میزان رضایت مندی آنهاست و بررسی اخیر ایسپا در سال ۱۳۹۶ هم نشان داده است تنها حدود هشت درصد افراد وضع فعلی كشور را خوب و قابل دفاع دانسته اند؛ درحالی كه این نسبت در سه سال قبل از آن حدود ۱۱ درصد بوده است.
سند آینده پژوهی ایران درباره امیدواری ایرانی ها چه می گوید؟
عضو هیأت مدیره انجمن علمی روانپزشكان ایران شاخص امیدواری و به تغییر و بهبود شرایط را یكی دیگر از عوامل موثر در مهار بی انگیزگی برای تلاش بیشتر دانست و اظهار داشت: «سند آینده پژوهی ایران ۱۳۹۶» نشان داده است كه سه چهارم مردم امیدی به بهبود وضع ندارند و نسبتی از جامعه هم در انتظار بدتر شدن اوضاع هستند. بر مبنای همین سند، «ناامیدی درباره آینده» بعنوان یكی از ۱۰ مسأله اصلی در بین صد مسأله اصلی ایران مطرح شده بود. در ارزیابی اخیر ایسپا هم با وجود آن كه ۶۰درصد مردم كماكان به اصلاح پذیر بودن شرایط كشور باور داشتند، ۳۱ درصد افراد باور به اصلاح پذیری بدون تغییرات زیاد را از دست داده بودند.
عضو انجمن علمی روانپزشكی ایران با اشاره به اینكه در سال های اخیر صدمه پذیری مردم در كشورهای مختلف افزایش داشته و ركود اقتصادی از عوامل عمده آن بوده است، بیان كرد: به این ترتیب، «نارضایتی» و «ناامیدی» با یك برهم كنش، قابلیت رسیدن به برآیندی وخیم تر پیدا می كنند. نارضایتی حاصل احساس «آسیب پذیری» و ناامیدی عامل تحلیل رفتن «تاب آوری» است. مستندات از آن حكایت می كند كه در ایران هم عوامل گوناگونی سبب افزایش صدمه پذیری مردم شده است. بر مبنای پیمایش كشوری ۱۳۸۳، اشتغال، مشكلات اقتصادی، آینده فرزندان و جوانان، تحصیل، مسكن، مشكلات خانوادگی و مسائل ازدواج از مهم ترین دغدغه های مردم ایران در زندگی بوده است و همه اینها به ادراك صدمه پذیربودن می انجامد.
وی افزود: «تاب آوری» مفهومی روانشناختی و معنایی اجتماعی دارد. در مفهوم روانشناختی آن، توانایی فرد در تحمل و انعطاف در برابر مصائب و سوانح مورد نظر است كه در صورت مكرر یا طولانی شدن مشكلات به تدریج این توانایی از كف می رود و در صورت بی نتیجه ماندن تلاش ها یا ادراك بی فایده بودن برنامه ها و تحمل دشواری ها، امكان دارد وضعیتی در فرد به نام «درماندگی و سرخوردگی» تولید كند كه درنهایت بی عملی و بی تفاوتی به دنبال دارد و از نظر رفتار اجتماعی هم دوری گزینی از مشاركت های اجتماعی دیده می گردد. اصطلاح «درماندگی» به شرایطی اطلاق می گردد كه فرد احساس می كند تلاش و پیگیری سودی ندارد و شرایط در هر صورت تغییری نخواهد كرد یا تغییرات آن مستقل از تلاش های وی صورت می گیرد و كاملاً غیرقابل پیش بینی است. گزارش PRC (Pew Research Center) نشان داده است كه در یك دهه اخیر وضعیت اقتصادی ایران بر پایه میزان رشد سالانه تولید ناخالص داخلی (GDP) بسیار متغیر و ناپایدار بوده است. امیدواری ایرانی ها در به سرانجام رسیدن «برجام» و متعاقبا برآمدن نشانه های یأس بر زمینه دشواری های بلند مدت اقتصادی و اقتصاد غیرقابل پیش بینی، می تواند از عوامل مهم تكوین درماندگی باشد.
شعبانی خاطرنشان كرد: معنای اجتماعی «تاب آوری» در ارتباط با امكان بالقوه بازسازی وضعیت و بازگشت به شرایط پیشین به دنبال بروز یك ضایعه است و به یك معنا به مفهوم «امید» نزدیك است. یأس و سرخوردگی از تولید تحولی مثبت در آینده یا از وجود نهادهایی كه در شرایط دشوار به كمك آنها بشتابند، تاب آوری جامعه را دستخوش فرسودگی می كند و افراد امكانی برای بازسازی شرایط نمی بینند. در پیمایش كشوری سال ۱۳۸۳، بیشتر مردم احتمال پیدا كردن یك شغل مناسب دیگر در صورت از دست دادن شغل فعلی خویش را «كم» می دانستند.
عضو هیأت مدیره انجمن علمی روانپزشكان ایران با اشاره به نتایج مطالعه ارزش ها و نگرش های ایرانی ها در سال ۱۳۸۳، افزود: « اعتماد عمومی پایین» هم یافته دیگری است كه در مطالعه «ارزش ها و نگرش های ایرانیان» در سال ۱۳۸۳ به دست آمده است. یافته عمده همین مطالعه، گسترده شدن سه خصوصیت «احساس بی عدالتی»، «ادراك فرسایش ارزش های اخلاقی» و «بی اعتمادی» در بین مردم بود. همه این شرایط ناخوشایند، جامعه را به سمت «تفردگرایی» و «پیگیری منافع شخصی یا خانوادگی به جای اخلاق گرایی»، «قانون گرایی و مشاركت اجتماعی» هدایت می كند و ماحصل آن دشواری در پیشبرد طرح های نیازمند همكاری عمومی مانند جمع آوری مالیات، اجرای قوانین و از دست رفتن سرمایه اجتماعی بعنوان یكی از مهم ترین سرمایه های كشور در دستیابی به اهداف توسعه خواهد بود.
شعبانی تصریح كرد: در شرایط یادشده كه اقدامات ضربتی در جهت افزایش سریع رضایت كوتاه مدت عمومی و پیشگیری از بحران های اجتماعی ضروری می شود، امكان برنامه ریزی بلند مدت و انجام كارهای زیربنایی از میان می رود و دور باطلی در جهت فرسایش هرچه بیشتر منابع مادی و انسانی شكل می گیرد.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب