احتیاط، شرط استفاده از نانومواد در زندگی بشر
به گزارش آقای هویج پژوهشگران دانشگاه های كردستان و فردوسی مشهد با انجام یك طرح آزمایشگاهی امكان انتقال نانوذرات اكسید مس در طول یك زنجیره غذایی آبی را مورد مطالعه قرار دادند.
اثرات سمیت نانومواد در طول یك زنجیره غذایی آبی
به گزارش آقای هویج به نقل از ایسنا، در طی دو دهه گذشته تولید و استفاده از نانومواد مهندسی شده در زمینه های مختلف نظیر الكترونیك، پزشكی، تصفیه و صنعت مواد غذایی افزایش یافته است. نانومواد سنتزی امكان دارد كه به صورت اجتناب ناپذیری وارد محیط های آبی شوند. مطالعات مختلف نشان داده است كه موجودات آبزی نظیر ماهیان می توانند در معرض این نانومواد قرار گیرند. همینطور برخی مطالعات در سطح جهانی نشان داده اند كه نانومواد سنتزی تخلیه شده در محیط های آبی می توانند در بخش های مختلف بدن آبزیان تجمع یافته و در زنجیره غذایی از یك موجود زنده به موجود زنده دیگر از راه تغذیه انتقال یابند. ازاین رو، بررسی امكان و میزان تجمع نانوذرات در بافت آبزیان حائز اهمیت می باشد.
دكتر مهرداد سرخیل، استادیار گروه شیلات دانشكده منابع طبیعی و محیط زیست دانشگاه فردوسی مشهد، با اشاره به پلانكتون ها بعنوان پایین ترین حلقه زنجیره غذایی در محیط آبی به تشریح اهداف دنبال شده در این طرح پرداخت و اظهار داشت: در ساده ترین حالت ممكن، آلاینده ها در بدن پلانكتون ها تجمع می یابند و سپس این پلانكتون ها مورد مصرف خوراكی دیگر آبزیان همچون ماهی ها قرار می گیرند و آلاینده از این طریق وارد بدن آنها می شود. هدف از این مطالعه بررسی امكان انباشت زیستی نانوذرات اكسید مس در یك گونه زئوپلانكتون به نام آرتمیا بود و به دنبال آن امكان انتقال ذرات مس تجمع یافته در بدن آرتمیا به بدن یك گونه ماهی مورد ارزیابی قرار گرفت.
وی افزود: این مطالعه و مطالعات از این دست به درك بهتر برخی اثرات نانومواد سنتزی وارد شده به اكوسیستم های آبی كمك می نماید.
این محقق در ادامه اضافه كرد: در این مطالعه اثرات سمیت نانومواد (نانوذرات اكسید مس در اینجا) مورد بررسی قرار گرفت. در واقع این كار یك مطالعه نانوسم شناسی (nanotoxicology) بود. نانومواد به علت دارا بودن خصوصیت های خاص فیزیكی وشیمیایی، اثرات سمی خاص و متفاوتی هم از خود نشان می دهند.
در طرح حاضر ابتدا خواص فیزیك وشیمیایی نانوذرات مس مورد بررسی قرار گرفته است، در ادامه زئوپلانكتون آرتمیا در معرض غلظت های مختلف نانوذرات اكسید مس قرار گرفته و میزان انباشت زیستی مس در بدن آن با استفاده از دستگاه جذب اتمی مورد سنجش قرار گرفته است. سپس از آرتمیای آلوده شده به نانوذرات اكسید مس جهت تغذیه ماهیان سیچلاید گورخری استفاده شده و میزان انباشت زیستی مس در بدن آنها هم با استفاده از دستگاه جذب اتمی سنجیده شده است. درنهایت نرمال بودن داده ها با استفاده از آزمون Kolmogorov-Smirnov بررسی شده و اختلافات آماری بین داده ها با استفاده از آزمون ANOVA ارزیابی شده است.
نتایج حاكی از تغییر پارامترهای رشد ماهی تغذیه كننده پلانكتون های آلوده به نانوذرات مس است. همینطور این ماهی ها پس از گذشت یك دوره ۲۱ روزه پاكسازی قادر به دفع كامل نانوذرات مس نبوده اند.
نتایج این پژوهش كه حاصل تلاش های مهندس طیبه نعمتی دانش آموخته كارشناسی ارشد رشته شیلات دانشكده منابع طبیعی دانشگاه كردستان، دكتر مهرداد سرخیل استادیار گروه شیلات دانشكده منابع طبیعی و محیط زیست دانشگاه فردوسی مشهد و دكتر سید علی جوهری دانشیار گروه شیلات دانشكده منابع طبیعی دانشگاه كردستان است، در مجله Environmental Science and Pollution Research با ضریب تاثیر ۲٫۹۱۴ به چاپ رسیده است.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب