دبیر انجمن تشخیص و درمان بیماری های جنین مطرح كرد
اهمیت مشاوره حاملگی در ازدواج های فامیلی
آقای هویج: دبیر انجمن تشخیص و درمان بیماریهای جنین با اشاره به شایعترین بیماریهای جنینی و اهمیت انجام غربالگری های حین بارداری، در همین راستا بر لزوم پوشش بیمه ای نوعی از آزمایش خون جهت تشخیص 3 تا 5 اختلال کروموزومی در ابتدای حاملگی تاکید نمود.
دکتر لاله اسلامیان_ متخصص زنان و زایمان در گفت و گو با ایسنا، با اشاره به گستره فعالیت متخصصان طب مادر و جنین (پریناتولوژی)، اظهار داشت: مادران حاملگی که سابقه حاملگی جنین های مشکل دار و بیمار داشته باشند در این علم مورد بررسی قرار می گیرند، همچون با کنترل جنین های خیلی کم وزن و نارس و درمان حاملگی های دوقلو با ارتباط عروقی از زایمان زودرس جلوگیری نماییم. در صورتیکه مادر حامله دارای بیماری زمینه ای مانند دیابت، پرفشاری خون و... باشد، ممکنست جان مادر در خطر باشد و از این منظر هم مادر و کودک را مورد بررسی قرار می دهیم.
سهم ۲۵ درصدی مادران بالاتر از ۳۵ سال در تولد نوزادان مبتلا به اختلال کروموزومی
وی ادامه داد: بانوانی در سنین بالا حامله می شوند و می دانیم حاملگی در سنین بالا نگران کننده است؛ برای اینکه هم ممکنست فرزندان مشکل دار به دنیا بیایند و هم جان مادر در جریان حاملگی به خطر بیفتد؛ بدین سبب با انجام آزمایشات غربالگری در طول دوره حاملگی می توانیم از احتمال وجود مشکل در جنین مطلع شویم تا نوزاد بیمار متولد نشود. غربالگری های حین حاملگی در خانم ها به ویژه کسانی که سن بالاتری دارند، ریسک تولد نوزاد بیمار را کاهش داده و در عین حال این آسودگی خاطر را برای مادر به دنبال خواهد داشت که فرزند او با احتمال بیشتری سالم به دنیا می آید. برمبنای بررسی های صورت گرفته در خانم هایی که در سنین بالاتر از ۳۵ سال حامله می شوند، احتمال وجود اختلال کروموزومی در جنین افزایش می یابد و ۲۵ درصد تولد بچه های مبتلا به این نوع اختلالات، به حاملگی مادران در سنین بالاتر از ۳۵ سال اختصاص پیدا می کند.
این متخصص زنان و زایمان به حاملگی گروه دیگر زنان در بازه سنی کمتر از ۳۵ سال اشاره نمود و اضافه کرد: می توانیم این خانم ها را در گروه کم خطر در نظر بگیریم، ولی ۷۵ درصد بچه های مشکل دار توسط این خانم های کمتر از ۳۵ سال متولد می شوند؛ پس مهمست که تنها تمرکز ما بر سن مادر نباشد و به سایر موضوعات هم دقت نماییم. البته همه اختلالات در دسته اختلالات کروموزومی قرار نمی گیرند، ممکنست کودکی به دنیا بیاید که با نقص جسمی مواجه باشد، اما از نظر ذهنی مشکلی نداشته باشد، این فرزندان در تمام عمر وابسته به وجود پدر و مادر هستند. با انجام غربالگری می توان از تولد این دسته نوزادان نیز جلوگیری کرد تا از فشارهایی که در آینده به خانواده وارد می شود جلوگیری شود.
اطلاع از سلامت جنین، حق مادر است
وی با تاکید بر اینکه همیشه عوارض و مشکلات ناشی از تولد نوزادان مشکل دار به خود آنها بر نمی گردد، اظهار نمود: با تولد این فرزند قرار نیست این مشکل تنها متوجه خود او باشد، مشکلات عاطفی، مالی و... همگی پیش روی این خانواده قرار می گیرد و حدودا تمام زمان و انرژی باید صرف این فرزندی شود که شاید از کوچک ترین اراده و اختیاری در انجام کارهای روزمره و زندگی عادی برخوردار نباشد و این در حالیست که شاید مادر یا پدر از سایر وجوه زندگی و تربیت دیگر فرزندان غافل شوند. از طرفی بار مالی زیاد می تواند خانواده را به سمت ورشکست شدن پیش ببرد. البته ابعاد بروز مشکل فراتر از این هم می رود و مثلا ممکنست برای ازدواج سایر فرزندان خانواده طرف مقابل حاضر به وصلت با آنها نشوند؛ چون احتمال می دهند فرزند حاصل از ازدواج آنها هم مشکلات ذهنی یا جسمی داشته باشد و این نگرانی طبیعی است؛ برای اینکه همه دوست دارند فرزند سالمی داشته باشند که سرانجام بتواند مستقل شده و از عهده کارهای خود برآید.
اسلامیان با اشاره به مشکلات روحی و روانی ناشی از تولد فرزند بیمار برای خانواده، اشاره کرد: این حق والدین است که بدانند فرزندشان سالم می باشد و می توان او را به دنیا آورد یا خیر. مادر ۹ ماه حاملگی را به شوق داشتن فرزند سالم طی می کند و این در حالیست که بدون انجام غربالگری احتمال تولد نوزاد بیمار افزایش یافته و حتی گاهی نوزادی به دنیا می آید که برخی ارگان های وی تکمیل نشده و ظرف چندساعت اول از دنیا می رود و این مساله عوارض روحی طولانی برای مادر به دنبال خواهد داشت.
۸۵۰۰ سقط قانونی طی سال ۹۸
وی با تاکید بر اینکه بعد از انجام غربالگری و مشخص شدن وجود مشکل و بیماری در جنین، مادر مختار به سقط قانونی جنین خواهد بود، اشاره کرد: هر حاملگی برای خانم مساوی با تلف شدن قسمتی از انرژی زندگی اش است و ممکنست در حین دوره حاملگی مشکلات دیگری هم برای ایشان پیش آید. همه اینها موجب می شود که خانم حامله حق انتخاب داشته باشد که اگر مقرر است فرزندش بیمار متولد شود جلوی این تولد را بگیرد. آمار مجوز سقط قانونی در سال قبل حدود ۸۵۰۰ مورد بوده است که شامل ۱۸۰۰ مورد اختلال کروموزومی و مابقی نقایص ساختاری بوده است.
غربالگریهای حاملگی الزامی نیست
وی با اشاره به اینکه غربالگری ها حین حاملگی برای هیچکس الزامی نیست، افزود: ما می دانیم اگر کاری را انجام ندهیم از برخی مزایا هم برخوردار نخواهیم شد. پزشک موظف است به مادر حاملگی که به او مراجعه می کند توضیح دهد که غربالگری چه بیماری هایی را در جنین شناسایی می کند و اگر مادر تمایل داشت، غربالگری انجام می شود. خانم هایی هستند که معتقدند خداوند به آنها بچه ای داده است که هرگونه به دنیا بیاید با او زندگی خواهند کرد. تعداد زیادی از بچه ها سالم هستند اما ضرر متوجه کسی است که غربالگری را انجام نمی دهد و بچه ای به دنیا می آید که مشکلات حاد دارد. با تولد فرزند معلول و بیمار است که تازه والدین به عمق مشکلات پی می برند. فرزندان مردم می دوند، بازی می کنند، در مدرسه عادی درس می خوانند و... اما فرزند آنها شاید از پس انجام کوچک ترین وظایفی که به او محول می شود بر نیاید. مشکلات روحی و مالی از این نقطه شروع می شود. خانواده با فرزندی روبرو است که از سنین ۳ یا ۴ ماهگی نیاز به کاردرمانی و درمان های گوناگون دارد.
غربالگری های حین حاملگی کدام بیماریها را شناسایی می کند؟
این فوق تخصص طب مادر و جنین درباره بیماری هایی که با انجام غربالگری حین حاملگی در جنین شناسایی می شوند، اضافه کرد: در ۳ ماهه اول حاملگی سندروم ها و اختلالات کروموزومی و ناهنجاری های ساختاری(عدم تشکیل کامل مغز، عدم قرارگیری اندام ها در جای درست خود و... ) شناسایی می شود. در ۳ ماه دوم نیز با انجام غربالگری می توانیم اختلالات ساختاری که در آینده می تواند منجربه بروز معلولیت های شدید شود را شناسایی نماییم. گاهی اوقات هم ممکنست غربالگری مشکل حادی در جنین را نشان ندهد اما این هشدار و آمادگی ذهنی را به پزشک و مادر بدهد که زایمان باید در بیمارستانی مجهز به برخی تجهیزات خاص صورت گیرد تا وقتی نوزاد به دنیا می آید برای وی رسیدگی مناسب صورت گیرد تا به سمت وضعیت بدتری پیش نرود.
ایشان سپس اظهار نمود: گاهی اوقات در سونوگرافی ممکنست مشاهده نماییم که دوقلوهای تک تخمکی ارتباط عروقی دارند و اگر بموقع تشخیص داده شوند می توانیم با درمان از رشد نامناسب جنین ها داخل رحم جلوگیری کرده و در خیلی از موارد می توانیم جنین ها را نگه داری نماییم.
اهمیت مشاوره حاملگی در ازدواج های فامیلی
این استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران درباره احتمال بروز مشکلات ژنتیکی در ازدواج های فامیلی، اشاره کرد: وقتی ازدواج فامیلی صورت گیرد احتمال بروز مشکل در حنین افزایش می یابد چون برخی بیماریها به صورت نهفته وجود دارد که پدر و مادر ناقل آن هستند و دو ناقل می توانند فرزند بیمار را ایجاد کنند. بعنوان مثال جنین مبتلا به تالاسمی که می تواند حاصل این نوع ازدواج باشد با انجام تست های تشخیصی شناسایی می شود و با توجه به این که بعد از تولد، کودک مرتبا باید تحت درمان باشد و مشکلات زیادی متوجه او و خانواده اش خواهد شد قانون هم اجازه ختم حاملگی را داده است. با تولد چنین فرزندی زن و شوهر ممکنست فرزندآوری بعدی خودرا ۱۰ تا ۱۵ سال به تعویق بیاندازند. بطور کلی احتمال بروز بیماریهای ژنتیکی در فرزندان کسانی که ازدواج فامیلی دارند نسبت به سایر زوج ها بیشتر است اما اینطور هم نیست که همه آنها فرزند بیمار به دنیا بیاورند ولی بهتر است این والدین مورد مشاوره قرار گیرند.
اسلامیان اشاره کرد: باتوجه به یک میلیون و ۲۰۰ هزار تولد در سال انتظار می رود حدود ۲ درصد آنها گرفتار بیماریهای شدید باشند که این درصد شامل تعداد قابل توجهی خواهد شد. همین طور ۳ درصد می توانند بیماریهای خفیف را تجربه کنند. این در حالیست که غربالگری به هیچ عنوان نمی تواند همه بیماریهای جنین را تشخیص دهد اما می دانیم آزمایشات معمول غربالگری حدود ۹۰ درصد از اختلالات کروموزومی را تشخیص می دهد.
لزوم پوشش بیمه ای «تست خون سل فری»
وی با تاکید بر لزوم حمایت های مالی و بیمه ای از انجام تست های غربالگری، اظهار داشت: آزمایش خون دقیقی داریم با عنوان «تست سل فری» که با احتمال ۹۹ درصد می تواند ۳تا ۵ اختلال کروموزمی را در ابتدای حاملگی تشخیص دهد اما مشکل این جا است که این تست بسیارگران است و اگر تحت پوشش بیمه قرار گیرد بسیاری از اوقات با یک آزمایش ساده خون می توان این ۳ تا ۵ اختلال کروموزومی را شناسایی کرد و این در حالیست که مثبت کاذب این تست هم کمتر است. پس اگر برای این نوع آزمایش خون هزینه نماییم بدون نیاز به انجام تست تشخیصی که عده ای به غلط تصور می کنند میزان سقط را بیشتر می کند، می توانیم بیماریها را با خطر کمتر در جنین غربال نماییم. پوشش بیمه ای غربالگری های حین حاملگی بسته به نوع بیمه بیماران است، برخی از آزمایشات غربالگری تحت پوشش بیمه هستند ولی تست خون «سل فری» هنوز تحت پوشش کامل بیمه نیست.
وی ادامه داد: هم اکنون تنها در صورتیکه بیمار در بعضی بیمارستان های دولتی برای انجام این تست ها اقدام نماید، بیمه تامین اجتماعی و خدمات درمانی هزینه ها را تحت پوشش بیمه خواهند برد که این مساله به قشری که درآمد کمتری دارند کمک می نماید.
این متخصص زنان و زایمان درباره پاسخ مثبت کاذب برخی تست های غربالگری حین بارداری، بیان کرد: زمانی که سونوگرافی توسط فرد مجرب صورت گیرد احتمال مثبت کاذب کاهش پیدا می کند. در همه جای دنیا همه خواهان کاهش تعداد منفی و مثبت کاذب هستند تا نه به اشتباه برای جنین سالمی بررسی بیشتر صورت گیرد و نه به اشتباه فرزند بیماری به دنیا بیاید. اگر آزمایشگاه ها طبق موازین علمی کار کنند و از وسایل استاندارد استفاده کنند، تعداد موارد مثبت و منفی کاذب کاهش پیدا می کند. هر شیوه تشخیصی که سبب جلوگیری از لطمه به بیمار و خانواده او شود مورد علاقه اطبا است البته باید به بودجه بیمار هم توجه گردد، گرچه وقتی غربالگری ها کامل تر صورت گیرد با تقبل هزینه بیشتر نتایج بهتری میبینیم.
و مشکلاتی که با بزرگ شدن نوزاد، بزرگ تر می شوند...
وی با تاکید بر اینکه همه افراد صلاحیت اظهار نظر درباره انجام غربالگری های حین حاملگی را ندارند، اضافه کرد: از کسانی که اظهار نظر می کنند و از والدین می خواهیم به چند خانواده که فرزند مبتلا به اختلالات ژنتیکی یا سندروم داون دارند، مراجعه کنند و از نزدیک شاهد مصائب آنها باشند و ببینند آیا می توانند مدت بسیار طولانی و حتی تا آخر عمر از چنین فرزندی مراقبت کنند؟ نوزاد بیمار و دارای اختلال جسمی و ذهنی قرار نیست همیشه نوزاد بماند، مشکلاتش هم با رشد او بزرگ تر خواهند شد. آیا ظرفیت و زیرساخت تامین اجتماعی و تامین رفاه خانواده های دارای فرزند معلول در کشور ما مناسب است؟ آیا به اندازه کافی از این خانواده ها حمایت مالی می شود؟ این در حالی است خانواده هایی که از امکانات مالی کافی برخوردار می باشند غربالگری ها را تا حد کامل انجام می دهند و از ورود فرزند بیمار به منزل خود جلوگیری می کنند، اما خانواده هایی که بضاعت کمتری دارند این غربالگری را انجام نداده و در صورت تولد نوزاد بیمار هزینه خانواده چندین برابر می شود و این مساله به افزایش اختلاف طبقاتی هم منجر خواهد شد.
تصمیم درباره نگهداری یا سقط جنین بیمار، با مادر است
این متخصص زنان و زایمان، اشاره کرد: ما پزشکان از نظر قانونی موظف هستیم تمام ابعاد و شرایط را برای مادر توضیح دهیم و او همانگونه که مختار به انجام یا عدم انجام غربالگری است به همان اندازه اختیار دارد که تصمیم بگیرد فرزند بیمار خودرا به دنیا آورد یا آنرا سقط کند. دراین زمینه هیچ الزامی از هیچ فردی به مادر و خانواده تحمیل نخواهد شد. ما بعنوان متخصص این امر بارها مادرانی را دیده ایم که به سفارش ما برای انجام غربالگری توجهی نکردند و با به دنیا آوردن نوزاد بیمار انگشت بهتان را به سمت ما گرفته اند که چرا آنها را مجبور به انجام غربالگری نکردیم و این در حالیست که پزشک هیچ وقت نمی تواند انجام آزمایش را به خانم حامله اجبار کند و تنها می تواند او را نسبت به شرایط موجود آگاه سازد.
وی در پاسخ به برخی افراد سودجو که مدعی درمان سندروم داون شده اند، اظهار داشت: ادعای درمان سندروم داون به هیچ عنوان حقیقت ندارد، این سندرم بیش از ۱۵۵ سال است که شناخته شده و بیش از ۴۰ سال است که بر روی این بیماری کار می شود اما هنوز راه به جایی نبرده ایم، به این دلیل تنها راهکار مقابله با آن، غربالگری و پیش گیری از تولد نوزاد مبتلا است البته شاید در آینده ژن درمانی به این مساله کمک نماید.
وی درباره برخی اظهارنظرها در خصوص افزایش سقط های غیرقانونی به دنبال انجام غربالگری حین بارداری، اظهار داشت: گاهی بعد از انجام غربالگری اولیه به خانم حامله می گوییم بهتر است غربالگری تکمیلی صورت گیرد تا از پاسخ مطمئن شویم، در این شرایط برخی به شیوه ما عمل می کنند و در بررسی بیشتر محرز می شود جنین بیمار است یا خیر. ولی برخی بدون اندکی تامل و بدون انجام تست تکمیلی همان ابتدا سقط را انجام می دهند. این اقدام اختلال شخصیتی افراد است برای اینکه پزشک شرایط را کامل توضیح می دهد. بطور کلی انجام غربالگری حین حاملگی منجر به افزایش تعداد سقط نخواهد شد.
منبع: آقای هویج
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب