نگاهی به سیر پیشرفت دندانپزشکی در ایران از چالش ها تا فرصت ها

به گزارش آقای هویج، متخصص بهداشت عمومی دندانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با اشاره به اینکه دندانپزشکی دارای سابقه ای کهن در تاریخ پزشکی ایران است، بهترین و در عین حال ارزان ترین روش ارتقای سلامت دهان را مراقبت کامل از دندان های سالم پیش از پوسیدگی عنوان نمود.

به گزارش آقای هویج به نقل از ایسنا، دکتر محمدحسین خوشنویسان ضمن اشاره به تاریخچه شکل گیری رشته دندانپزشکی، اظهار نمود: دندانپزشکی دارای سابقه ای کهن در تاریخ پزشکی ایران است، منابع موجود توسعه علم دندانپزشکی را در دو مقطع قبل از اسلام و بعد از اسلام نشان داده است.
وی ادامه داد: آموزه های کتاب اوستا و دستاوردهای دانشگاه جندی شاپور در دوران قبل از اسلام و آثار پزشکان ایرانی همچون رازی، اهوازی و ابن سینا در دوران بعد از اسلام که به مبحث بهداشت دهان و درمان پاره ای از بیماری های دهان و دندان پرداختند قابل توجه است.
این متخصص بهداشت عمومی دندانپزشکی ضمن اشاره به تاکید اسلام بر لزوم مسواک زدن و حفظ بهداشت دهان، اظهار داشت: این عمل با شواهد علمی و یافته های علوم جدید کاملا تطبیق داشته و بهترین و ساده ترین روش حفظ سلامت دندان ها و لثه بشمار می رود.
وی با بیان اینکه پوسیدگی دندان یکی از قدیمی ترین بیماری های انسان به حساب می آید، تصریح کرد: با گسترش پوسیدگی و شروع دردهای شدید دندانی، در گذشته تنها راه نجات از دندان درد کشیدن دندان بود، در آن زمان کشیدن دندان ها بدون بی حسی انجام می شد که بسیار دردناک ولی در عین حال بسیار رایج هم بوده، پس از کشیدن دندان ها و مواجهه با مشکل ناتوانی در جویدن غذا، زمینه ساخت دندان های مصنوعی توسط دندانسازان فراهم گردید، این افراد فاقد دانش کافی در علم دندان پزشکی بوده و با امکانات بسیار ابتدایی فعالیت می کردند.
این عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی با بیان اینکه تا حدود یک قرن پیش در کشور ما دندانسازی یک کار تجربی محسوب می شد، افزود: به تدریج با پیشرفت علوم و استفاده از تجربه سایر کشورها وارد دوران دندانپزشکی نوین و مدرن امروزی شد.
او نقش دانشکده های دندانپزشکی در ارائه خدمات دندان پزشکی را چشم گیر توصیف کرد و اظهار داشت: فعالیت پنج دانشکده دندانپزشکی تهران، شهید بهشتی، مشهد، شیراز و اصفهان نقش موثری در تربیت تعداد قابل توجهی از دندانپزشکان کشور طی سالهای گذشته را به عهده داشته است.
به قول استاد دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی، بعد از پیروزی انقلاب اسلامی تعداد دانشکده ها افزایش پیدا کرده و علیرغم کمبودهای مختلف پیوسته در رقابتی بین المللی به توسعه امر آموزش و پژوهش های مربوطه اقدام شده است.
وی ضمن اشاره به اینکه عرضه خدمات دندانپزشکی یک کار تیمی است که دندانپزشک بخش درمانی آنرا انجام می دهد، تصریح کرد: بدیهی است که نقش حرفه های وابسته دندانپزشکی در تأمین سلامت دهان آحاد مردم از اهمیت خاصی برخوردار می باشد.
خوشنویسان با بیان اینکه امروزه با عنایت به شواهد علمی موجود، سفارش های سازمان بهداشت جهانی و تجربیات عملی به دست آمده از کشورهای مختلف (به خصوص کشورهای اسکاندیناوی) نشان داده است که خدمات دندانپزشکی پیشگیری که توسط بهداشت کاران به بیماران و افراد سالم داده می شود از اثربخشی بیشتری در ارتقای سلامت دهان جامعه برخوردار است، اظهار داشت: در خیلی از کشورهای موفق در زمینه ارتقای سلامت دهان، تعداد بهداشت کاران بیشتر از دو برابر تعداد دندانپزشکان است، اما متاسفانه تعداد بهداشتکاران در ایران کمتر از یک دهم تعداد دندانپزشکان است.
او افزود: بدیهی است به علت وجود این خلاء فرصت طلایی مداخلات پیشگیرانه قبل ازبروز پوسیدگی دندان توسط بهداشتکاران را از دست داده و با گذشت زمان مشکلات دندان های مردم به صورت مستمر و همه ساله رو به افزایش است.
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی، افزود: شاخصهای ملی سلامت دهان نشان می دهند که کودکان ۶-۵ ساله، پیش از ورود به دبستان به صورت متوسط دارای پنج دندان پوسیده هستند و فقط ۱۲ درصد این گروه سنی فاقد پوسیدگی دندانی اند که در سن ۱۲سالگی که دندان های شیری با دندان های دایمی جایگزین شده اند، هر کودک به صورت متوسط دارای دو دندان پوسیده است.
وی افزود: سه سال بعد، یعنی در سن ۱۵ سالگی ۲۷ درصد از این کودکان گرفتار پوسیدگی شده؛ ازاین رو درصد کودکان ۱۵ ساله فاقد پوسیدگی به چهار درصد کاسته می شود که دلیل آن صرفاً عدم توجه کافی به انجام مراقبت های فردی روزانه است.
وی با بیان اینکه با عنایت به وجود روش های پیشگیرانه مبتنی بر شواهد علمی نباید شاهد چنین اتفاقات ناگواری در سطح کشور باشیم، افزود: بدیهی است که استفاده از نیروهای حد واسط و استفاده از روش های دندانپزشکی پیشگیرانه بسیار ارزان تر از هزینه انجام درمان های دندانپزشکی است که احتیاج به تجهیزات، مواد و استفاده از دندانپزشک که با هزینه بسیار زیادی تربیت می شود، خواهد داشت.
خوشنویسان تصریح کرد: صرف هزینه های گزاف برای درمان های دندانپزشکی هیچ گونه ارتقایی در شاخص سلامت دهان ایجاد نخواهد شد؛ چونکه این شاخص (DMFT) مجموع تعداد دندان های پوسیده (D)، دندان های کشیده شده (M) و دندان های پرشده (F) است و زمانی که دندان پوسیده ترمیم می شود در واقع جای D با F عوض شده ودر مجموع تغییری در شاخص اتفاق نخواهد افتاد.
این متخصص بهداشت عمومی دندانپزشکی ضمن اشاره به اینکه بهترین و در عین حال ارزان ترین روش ارتقای سلامت دهان مراقبت کامل از دندان های سالم پیش از پوسیدگی است، تصریح کرد: این قسمت عمده ارتقای سلامت دهان جامعه از راه درمان های دندانپزشکی اثربخشی نخواهد بود و باید با استفاده از روش های پیشگیرانه نسبت به تحقق هدف ملی ایران بدون پوسیدگی دندان اقدام نمود، در غیر این صورت تعداد بیشتری از مردم دندان های خویش را از دست داده و آمار بی دندانی کامل ما در سنین سالمندی از ۵۲ درصد فعلی هم تجاوز خواهد نمود.
او ضمن اشاره به اینکه بیماری های دندان تنها به حفر دهان ختم نمی شود و عوارض آن فراتر از محیط دهان است، تصریح کرد: توجه به عوارض سیستمیک بیماری های دهان (مثل پوسیدگی دندان و بیماری های لثه و...) از اهمیت خاصی برخوردار می باشد چون که عدم رعایت بهداشت دهان نه تنها باعث بروز بیماری ها در حفره دهان می شود، بلکه می تواند ارگان های حیاتی بدن را تهدید کرده و حتی سبب مرگ شود.
وجود ارتباط بین بیماری های دهان و بیماری های سیستمیک بخش دیگری از مواردی بود که دکتر خوشنویسان به آن اشاره نمود و اضافه کرد: به صورت مثال وجود التهاب موضعی لثه به دلیل جرم دندانی و تجمع میکربی در حد فاصل لثه و دندان باعث می شود که عامل های التهابی و میکروب ها بتوانند وارد عروق ناحیه ملتهب شده و سپس وارد جریان خون سیستمیک شوند، وجود این عوامل می تواند اثرات مخرب و نامطلوبی را در ارگاهای مختلف بدن داشته باشد به صورت مثال در بیماران دیابتی اختلال در تنظیم قند خون دیده می شود که با انجام جرمگیری و درمان بیماری های های لثه کنترل قند خون بهبود می یابد.
وی با بیان اینکه گزارش شده که احتمال بروز بیماری های قلبی عروقی در افرادی که دارای جرم دندانی و بهداشت دهان ضعیفی اند، نسبت به سایرین تا دو برابر بیشتر است، تصریح کرد: حدود ۲۵ درصد از موارد بروز سکته های قلبی و مغزی در افرادی گزارش شده که عفونت دندانی قابل توجهی داشتند و در همین ارتباط تحقیقاتی در رابطه با عوارض بیماری های لثه در زنان آبستن انجام شده که تولد کودکان کم وزن و نارس را در افرادی که گرفتار بیماری لثه شدید بودند گزارش کرده است.
خوشنویسان افزود: علاوه بر موارد بالا، گزارش های گوناگونی هم در رابطه با ارتباط بیماری های دهان و بیماری های کلیوی، گوارشی، تنفسی و استئوپروز موجود است.
توجه به رعایت بهداشت، و سلامت دهان در همه مراحل زندگی بخش دیگری از سفارش های این عضو هیئت علمی دانشگاه بود.
وی ادامه داد: خیلی از محققان بر این باورند که هزینه های ارتقای سلامت دهان در واقع سرمایه گذاری برای ارتقای سلامت عمومی است.
بنابر اعلام روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی، وی در خاتمه ضمن اشاره به اینکه هزینه درمان های دندانپزشکی همه ساله مبالغ هنگفتی را به دولت و مردم تحمیل می کند، تصریح کرد: متاسفانه سیاست گذاری های انجام شده تا کنون هیچ کمکی به کنترل و کاهش این دسته از بیماری های قابل پیشگیری نکرده است؛ چون که نیروهای حد واسط و بخصوص بهداشت کار دهان تربیت نمی گردد، تعرفه های بیمه برای پوشش خدمات پیشگیری کودکان زیر ۱۴ سال پایین بوده و هیچ دندانپزشکی به علت افزایش هزینه مواد و تجهیزات مایل به عقد قرار داد با بیمه های پایه نیست.

منبع: mrhavij.ir

1402/01/26

15:09:56

5.0 / 5

415

تگهای خبر: آموزش , بهداشت , بیمار , بیماری

این مطلب آقای هویج را می پسندید؟

(1)

(0)

تازه ترین مطالب مرتبط

نظرات بینندگان در مورد این مطلب

نظر شما در مورد این مطلب

نام:

ایمیل:

نظر:

سوال:

= ۲ بعلاوه ۲