محققان توصیه كردند
سبك های ارتباطی مفید و موثر به والدین آموزش داده شود
آقای هویج: خانواده یكی از مؤثرترین عوامل محیطی در رشد و تحول شناختی كودك است و خیلی از مشكلات كودكان از خانواده های آنها ناشی می شود.
به گزارش آقای هویج به نقل از ایسنا، یكی از مشخصه های شخصیتی كه بعنوان یك سبك شخصیتی از سال های گذشته تابحال در پژوهش ها و نظریه پردازی ها مورد توجه قرار گرفته، شخصیت خودشیفته است. از بعد تاریخی خودشیفتگی یكی از مفاهیم و سازه های قدیمی در روان شناسی است كه امروزه در سطح بالینی بعنوان نوعی اختلال و در سطح غیر بالینی بعنوان یك صفت شخصیتی مطرح است.
در پژوهشی با عنوان "رابطه سبك های ارتباطی والدین با خودشیفتگی در دانش آموزان دختر مقطع متوسطه دوره دوم شهر بیرجند" كه توسط حسین جناآبادی (استاد روان شناسی) و مژگان حسینی (كارشناس ارشد روان شناسی تربیتی) با جامعه آماری كلیه دانش آموزان دختر شهر بیرجند انجام شده، آمده است: «خودشیفتگی، گستره وسیعی از خاصیت های شخصیتی شامل احساس اغراق آمیز خودستایی، تمایل به داشتن قدرت یا موفقیت نامحدود، نیاز به تحسین، محق پنداشتن خود، فقدان همدلی و بهره كشی و استثمار دیگران را در بر می گیرد. همین طور از لحاظ نظری همه انسان ها در راه رشد و تكامل شخصیتی خود و شكل گیری ارزش خود و اعتماد به نفس از خاصیت های خودشیفتگی برخوردار می شوند و كم و بیش درجاتی از این خصایص را نشان می دهند.»
در این پژوهش آمده است: «ویژگی های گفته شده، بسان دیگر خاصیت های شخصیتی، دارای كاركرد نفوذ در تعاملات بین فردی هستند و نظام تمركز، توجه و تفسیر شناختی معینی را بر افراد تحمیل كرده و آنها را به سمت نگرش های مثبت اغراق آمیز درباره خود و در مقابل نگرش های سوء استفاده گران از دیگر انسان ها سوق می دهد. شخصیت الگوی نسبتا پایدار صفات، گرایش ها یا خاصیت هایی است كه تا اندازه ای به رفتار افراد دوام می بخشد و به تفاوت های فردی در رفتار، ثبات رفتار در طول زمان و تداوم رفتار در موقعیت های گوناگون می انجامد.»
پژوهشگران می گویند: «خانواده یكی از محیط های موثر در سلامت جسمی و روانی فرد در نظر گرفته می شود. وجود ادراكی در خصوص فقدان محبت، تعارض و خصومت، نقش بسیار مهمی بر سلامت روان آنان می گذارد. بنابراین، یكی از عوامل بسیار مهم و موثر بر سازگاری دانش آموزان، تعاملات درون خانواده آنان است. تعامل در زندگی ما مهم بوده؛ چونكه همه از تعامل و عمق بخشیدن به درگیری در ارتباطی لذت می بریم. اگر قادر به تعامل با دیگران نباشیم، نتیجه نهایی آن، افسردگی خواهد بود. ارتباط در خانواده، امری مهم است؛ چونكه شیوه ناصحیح آن می تواند سبب تنش در خانواده شده و كودكان را تحت تاثیر قرار می دهد. شناخت و توصیف الگوهای ارتباطی خانواده یعنی كانال هایی كه اعضای خانواده بوسیله آن با یكدیگر به تعامل می پردازند، اهمیت زیادی دارد.»
یافته ها نشان می دهند: «ارتباط خانوادگی را می توان بر روی یك پیوستار به دو بعد همنوایی و گفت شنود تقسیم كرد كه تمامی اعضای خانواده به شركت در تعامل و گفت و گو در زمینه های مختلف تشویق می شوند. اعضای خانواده، آزادانه و مداوم با یكدیگر تعامل دارند. با تركیب این دو جهت گیری، چهار سبك ارتباطی خانواده به وجود می آید: خانواده توافق كننده: این نوع خانواده، تاكید زیادی بر توافق و همنوایی دارند و در هر دو بعد جهت گیری گفت وشنود و همنوایی، نمره زیادی دارند؛ خانواده كثرت گرا: این نوع خانواده ارتباطات باز، آزاد و راحت دارند و از نظر عاطفی حمایت كننده هستند كه در جهت گیری گفت وشنود نمره زیاد و در جهت گیری همنوایی نمره كم دارند. خانواده محافظت كننده: در این نوع خانواده، تاكید زیاد بر همنوایی و اطاعت از دیگران می شود كه در جهت گیری گفت وشنود نمره كم و در جهت گیری همنوایی، نمره زیاد می گیرند؛ خانواده بی قید: حداقل تعامل بین خانواده ها وجود دارد و در هر دو جهت گیری گفت وشنود و جهت گیری همنوایی، نمره كمی را می گیرند.»
در ادامه این پژوهش ها آمده است: «الگوی ارتباطی گفت وشنود با عزت نفس و حمایت اجتماعی رابطه مثبت و با اضطراب و افسردگی رابطه منفی دارد و از طرف دیگر جهت گیری همنوایی با اضطراب، رابطه مثبت و با عزت نفس و حمایت اجتماعی رابطه منفی دارد. خانواده های با گفت وشنود بالا تمایل دارند كه فرزندانی با مهارت های اجتماعی بالا، رشد شایستگی ها و توانمندی های میان فردی، افزایش قاطعیت در رفتار و احساس خود ارزشمندی تربیت كنند. این در حالیست كه در خانواده هایی با جهت گیری همنوایی بالا، فرزندانی كمرو، با حرمت نفس پایین و كم مهارت در تعاملات اجتماعی و مهارت های بین فردی تربیت می شوند. خانواده و ارتباطات میان اعضای آن از عوامل موثر بر عملكرد و سلامت روانی نوجوانان است.»
در نتایج این پژوهش آمده است: «مولفه های اقتدارطلبی، محق بودن و برتری طلبی با سبك های ارتباطی سبك گفت وشنود ارتباط و قدرت پیش بینی كنندگی دارد و سبك ارتباطی همنوایی با هیچ كدام از این ها رابطه معنادار نداشته است. می توان گفت در شرایط مشابه، دانش آموزانی كه والدین آنان دارای جهت گیری ارتباطی گفت وشنود بوده، در مقایسه با دانش آموزانی كه والدین آنها دارای جهت گیری همنوایی هستند، از احساس محق بودن، برتری طلبی و اقتدار طلبی بالاتری برخوردار می باشند. همین طور خانواده های با گفت وشنود بالا تمایل دارند فرزندانی با مهارت اجتماعی بالا، رشد شایستگی ها و توانمندی های میان فردی، افزایش قاطعیت در رفتار و احساس خود ارزشمندی تربیت كنند.
همین طور خانواده های با هم نوایی بالا كه والدین مستبد و كنترل كننده هستند، تاكید دارند كه فرزندان آنها باید از تعارض و مقابله با جمع اجتناب كرده و به بزرگترها احترام بگذارند. تعاملات در این خانواده ها بر اجتناب از تعارض و وابستگی متقابل خانواده به هم تكیه داشته و بر حرف شنوی از والدین و دیگر بزرگسالان تاكید كرده و انتظار می رود تا فرزندان مطابق با میل والدینشان عمل كنند.
یكی از خاصیت های خانواده های دارای جهت گیری ارتباطی گفت وشنود این است كه آنها به راحتی و مكرر بدون تعصب و آزاداندیشانه درباره طیف وسیعی از موضوعات بحث می كنند و وقتی درباره موضوعی گفت و گو می كنند به جزئیات آن توجه می كنند و بنا بر این زمانی كه پیامی به فرزندان این خانواده ها ارائه می شود، آنها بیشتر تحت تاثیر كیفیت پیام قرار می گیرند تا خود پیام. این خانواده ها، به فرزندان خود و آنچه بیان می كنند علاقه نشان داده، از فرزندان خود حمایت می كنند، والدین نیاز به كنترل فرزندان و تصمیم گیری در مورد آنان را احساس نمی كنند.»
برمبنای یافته های بالینی این پژوهش می توان اظهار داشت: «الگوهای ارتباطی و مزایای آنان می تواند منجر به بهبود احساس محق بودن، برتری طلبی و اقتدارطلبی در دانش آموزان می شود، بنابراین، لازم است به والدین دانش آموزان سبك های مفید و موثر، توسط رسانه ها و مراكز، آموزش رسمی داده شود.»
این پژوهش در شماره شصت و پنجم مجله روانشناسی مدرسه انجام شده است.
منبع: آقای هویج
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب