لمس یك پیشرفت در سایه تحریم ها

آقای هویج: علوم و فنون هسته ای جزو فن آوری های پیشرفته و برتر در عصر فعلی می باشند. امروزه تاثیر این علوم در گسترش دانش بشری، تسلط بر طبیعت، تامین رفاه و پیشرفت زندگی بشر غیرقابل تردید بوده و به درستی می توان آنرا از عناصر و محورهای اصلی توسعه پایدار و از فاکتورهای مهم اقتدار یک کشور به شمار آورد.

بااینکه بارها و بارها از طرف مقامات کشورمان هدف از کارهای هسته ای ایران صلح آمیز و با مقاصد علمی و پیشرفت در زمینه های مختلف همچون پزشکی، کشاورزی و... عنوان شده و اخبار این پیشرفت ها و توسعه علمی و هسته ای در زمینه تولید رادیو داروها و همین طور دیگر فن آوری ها مخابره و پخش شده، اما این توسعه و پیشرفت زمانی ملموس تر و قابل درک می شود که سلامتی و درنوردیدن دوره ای از درمان بیماری ات به استفاده از همین پیشرفت گره خورده باشد و از نزدیک آنرا حس و لمس کنی؛ هرچند بارها و بارها از خارج از گود آنرا دنبال کرده باشی.
آن وقت است که متوجه می شوی نتیجه مذاکرات طولانی برجامی و تلاش ها برای حفظ حق هسته ای بودن و مبارزه در این راه در سایه تحریم های سنگین یک جانبه و چند جانبه در کجا خودرا نشان می دهد؛ آن جایی که جان هزاران بیمار سرطانی به اندک مواد هسته ای و رادیو داروها گره خورده و خوراک مراکز پزشکی هسته ای از همین چرخه سوخت هسته ای و راکتورهای تحقیقاتی تامین می شود.
به گزارش آقای هویج به نقل از ایسنا، علی اکبر صالحی، رییس سازمان انرژی اتمی فروردین ماه امسال و هم زمان با گرامیداشت روز ملی فناوری هسته ای با بیان نمایش ۱۳۳ دستاورد جدید در حوزه هسته ای از ۷ رونمایی مهم هم آگاهی داد که بگفته وی با اهمیت ترین آن«رادیو دارو» بود و اشاره کرد: تا بیمار نشویم متوجه اهمیت این موارد نمی شویم.
صالحی هم چنین در ادامه اظهار داشت: سازمان انرژی اتمی داروهای مورد نیاز یک میلیون نفر مبتلا به بیماریهای صعب العلاج را تامین می کند و هر سال به تعداد داروهای جدید اضافه می شود.
بر خلاف ادعاهای ایالات متحده که گفته اقلام و خدمات دارویی، مشمول تحریم ها نشده است؛ فروش رادیو داروها به ایران تحریم است اما در همین مدت به همت متخصصان کشور نه فقط انواع رادیو داروها در داخل تولید شدند بلکه به خیلی از کشورها نیز صادر شدند.
دانشمندان و پژوهشگران کشورمان در اوج تحریم ها توانستند فناوری تولید خیلی از رادیو داروها را بومی سازی کنند.
سازمان انرژی اتمی با در اختیار داشتن رآکتور هسته ای تهران و سیکلوترون های کرج، عمده تولید رادیو دارو در کشور را برعهده دارد. سازمان انرژی اتمی و شرکت پارس ایزوتوپ هم اکنون در موقعیت و جایگاه بالایی در حوزه درمان و تشخیص بیماریها و سرطان ها در دنیا قرار دارند. برای شناسایی بیشتر تومورهای سرطانی می توان از رادیو داروها استفاده نمود. ایران از معدود کشورهایی است که به خاطر تحریم و کرونا اجازه نداده است، وقفه ای در روند تولید و تامین رادیودارو در کشور ایجاد شود.
تقریبا حدود ۲۰۰ مرکز پزشکی هسته ای در کشور وجود دارد که خدمات پزشکی هسته ای ارائه می دهند و تامین کننده مواد اولیه و رادیوداروهای آنها، سازمان انرژی اتمی است.
به هر دارویی که در ساختار آن یک «رادیو ایزوتوپ» موجود باشد رادیودارو گفته می شود. رادیوایزوتوپ ها در حقیقت عناصر ناپایداری هستند که از خود پرتو منتشر می کنند و در فرایندهای مختلف تشخیصی و درمانی به کار گرفته می شوند. با تامین سوخت و فعال شدن رآکتور تحقیقاتی تهران در دهه ۸۰، نخستین رادیوداروهای تشخیصی ایرانی برای بیماران تولید شد. در سال ۱۳۹۱ هم تنها شرکت دانش بنیان تولیدکننده رادیوداروهای تشخیصی و درمانی غرب آسیا در ایران تأسیس شد تا مرهمی بر دردهای بیماران سرطانی باشد. خوشبختانه تحریم های سالهای اخیر هم حریف متخصصان ایرانی برای تولید رادیو داروها نشد.
از با اهمیت ترین کاربردهای رادیو داروها تشخیص و درمان بیماریهای سرطانی است که یکی از آنها سرطان تیروئید است که درمان نهایی آن از طریف ید درمانی انجام می شود. در حقیقت ید درمانی ادامه تکمیل درمان سرطان تیروئید پس از جراحی و برداشتن این غده است.
در این روش درمان، بیمار ید ۱۳۱ که یکی از با اهمیت ترین رادیو داروهاست را بصورت کپسول یا محلول خوراکی مصرف می کند. این اقدام سبب می شود که سلول های سرطانی باقی مانده در اطراف محل جراحی و یا سلول های دیگر ی که احیانا در بقیه نقاط بدن درگیر این بیماری شده اند بطور کامل از بین بروند و درمان کامل متاستاز تیروئید از این طریق انجام می شود.
بخش پزشکی هسته ای بیمارستان شریعتی یکی از قدیمی ترین مراکزی است که هر هفته پذیرای بیماران مبتلا به سرطان تیروئید است و بطور منظم مراحل ید درمانی و درمان کامل این بیماری در این مرکز انجام می شود.

در این بخش ۶ اتاق دو تخته کاملا ایزوله وجود دارد که در هر دوره گروهی ۱۲ نفره برای درمان وارد آن می شوند. اتاق هایی که هیچ روزی خالی نیستند و باتوجه به تعداد بالای بیمارانی که هم از تهران و هم از سایر شهرستان ها به این بخش مراجعه می کنند برای بستری شدن باید مدت زمانی را در انتظار نوبت بمانند و بعد از آن که دستورات لازم جهت بستری به آنها آموزش داده شد پذیرش آنها ثبت و نوبت مراجعه مشخص می شود.

مبتلایان به سرطان تیروئید معمولا ۴۵ تا ۶۰ روز پس از جراحی باید برای ید درمانی بستری شوند. یک ماه پیش از بستری باید داروی تیروئیدی خودرا قطع و دو هفته مانده به بستری رژیم غذایی بدون ید را شروع کنند و به صورتی بدن را تشنه جذب ید رادیو اکتیو نمایند تا این رادیودارو بتواند بهتر اثر کند و اگر سلول های سرطانی در جایی از بدن رشد کرده باشند با جذب این ید از بین بروند. برای همین است که باید در فاصله دو هفته مانده به بستری از هر نوع مواد غذایی و خوراکی که در آن ید وجود دارد پرهیز کرده و بامداد روز تاریخ بستری به بیمارستان مراجعه کنند.

پس از مراجعه و طی روند چند ساعته پذیرش که بصورت گروهی انجام می شود بیماران در کلاسی آموزشی چگونگی مصرف ید رادیواکتیو، مدت زمان حضور، مراقبت های حین بستری و بعد از ترخیص را آموزش می بینند و در فاصله ساعت ۱۳ تا ۱۴ همان روز اول بستری، مقدار مورد نیاز ید ۱۳۱ را که در ظرف های بسیار سنگین سربی پلمپ شده اند را بسته به میزان و شدت بیماری مصرف می کنند.

بیماران بستری در این بخش که دو به دو در یک اتاق قرار دارند بعد از مصرف ید هیچ ارتباط فیزیکی با پرسنل بیمارستان یا دیگر افراد ندارند و معمولاً به مدت دو شبانه روز در اتاق های کاملا ایزوله که بوسیله دوربین های مدار بسته تحت کنترل تیم پرستاری بخش است، حضور دارند. بیمار بصورت دائم توسط پرستار بخش بوسیله نمایشگرها کنترل می شود و مواد غذایی و دارویی نیز بوسیله دریچه های مخصوصی که در بیرون اتاق تعبیه شده در اختیار بیمار قرار می گیرد.

بیماران مراجعه کننده به این بخش اغلب جوان هستند و در رده سنی ۲۵ تا ۶۰ سال همچون بیمارانی بودند که در زمان تهیه این گزارش برای بستری مراجعه نموده بودند.
مراجعه بیماران خانم به این بخش و ابتلای بیشتر زنان به این بیماری همچون مواردی بود که خیلی قابل توجه بود بطوریکه همه ۱۲ مراجعه کننده در آن روز خانم بودند و این سوال را ایجاد می کرد که بنظر می رسد بخش زنان و مردان از یکدیگر جدا و یا روز بستری آقایان متفاوت باشد که اینگونه نبود و اغلب، بیشتر بیماران خانم هستند.
پس از طی دو روز قرنطینه کامل در بیمارستان بامداد روز سوم میزان اشعه بدن بیمار اندازه گیری می شود و چنانچه به حد مجاز برای ترخیص رسیده باشد از بخش ترخیص شده و باید حداقل ۱۴ روز در قرنطینه خانگی باشد و با افراد خانواده بخصوص کودکان و زنان حامله تماسی نداشته باشد تا کم کم میزان اشعه موجود در بدن کاهش یافته و با حفظ فاصله و رعایت استفاده از وسایل شخصی تا یک ماه بعد از مصرف بطور کامل اثرات این دارو در بدن بیمار از بین می رود.
مرکز تحقیقات پزشکی هسته یی بیمارستان شریعتی یکی از فعال ترین مراکز درمان سرطان تیروئید در دنیا به لحاظ انبوه بیماران مراجعه کننده و میزان مواد رادیواکتیو مصرفی شمرده می شود.
هزینه درمان و تشخیص در این مرکز باتوجه به اینکه تحت پوشش بیمه تامین اجتماعی و خدمات درمانی قرار دارد، بسیار ارزان است بطوریکه هزینه افراد تحت پوشش تامین اجتماعی در این مراجعه مبلغی خیلی کم و ناچیز بود.
ید ۱۳۱ چیست؟
ید ۱۳۱ یا ید رادیواکتیو ایزوتوپی پرتوزا از ید است که نیمه عمری هشت روزه دارد. عنصر ید ۳۰ ایزوتوپ دارد که تنها یکی از آنها (ید-۱۲۷) پایدار می باشد. این ایزوتوپ اصولاً بصورت مصنوعی تولید می شود.
ید رادیواکتیو اغلب در تست های تصویربرداری یا در درمان تیروئید پرکار، سرطان تیروئید و انواع خاص دیگری از سرطان استفاده می شود. در مطالعات تصویربرداری مانند اسکن تیروئید، بیمار دوز کوچکی از ید رادیواکتیو را دریافت می کند که در سلول های تیروئید یا در انواع خاصی از تومورها تجمع می یابد و می توان با بهره گیری از اسکنر محل تجمع ید را ردیابی نمود. محلهایی که ید بیشتری در آن تجمع یافته باشد نشان دهنده فعالیت بیش از اندازه طبیعی (مانند ندول داغ تیروئید) هستند.
در درمان سرطان تیروئید، بیمار دوز بالایی از ید پرتوزا را دریافت می کند که چون ید در سلول های تیروئید تجمع می یابد پس اشعه انتشار یافته سلول های تیروئید را از بین می برد.
از ید پرتوزا در پرتودرمانی داخلی سرطان پروستات، ملانوم داخل چشم، وتومورهای کارسینوئید هم استفاده می شود (براکی تراپی). برای از بین بردن سلول های سرطانی، ید رادیواکتیو را به شکل محلول یا کپسول خوراکی، بوسیله انفوزیون، یا در داخل دانه های بدون روزنه ای (Sealed In Seeds) به کار می برند که در داخل یا در نزدیکی تومور می گذارند.
بر اساس آمارها در یکی دو سال اخیر تغییر زیادی در بیماران نیازمند به تولیدات رادیودارو نداشته ایم. این رقم سالانه بین ۷۰۰ هزار تا یک میلیون بیمار در سراسر کشور است. اما رشد سرطان در کشورمان رو به افزایش است و برای سال ۲۰۳۰ به رقم عجیبی می رسد که باید برای این مساله راهکاری یافت. یکی از مهم ترین راهکارها استفاده از رادیوداروهای درمانی و تشخیصی است.
برای ید درمانی و درمان سرطان تیروئید حدود ۱۰۰ تخت در کشور وجود دارد که بیشتر آنها در تهران است و بنا بر این مراجعه بیماران از سایر شهرستان ها به این مراکز زیاد است. بیمارستان های شریعتی و طالقانی مراکز اصلی ید درمانی در کشور می باشند و بیمارستان امام خمینی هم طی دو سال اخیر در این رابطه فعال گردیده است.
برای ید درمانی تمام داروهای حوزه اسپکت (گاماکمرا_اسپکت، یکی از دستگاه های تصویربرداری پزشکی است که در تشخیص بیماریهای مختلف به کمک پزشکان آمده است. گاماکمرا با انتشار توموگرافی کامپیوتری تک فوتون یا همان اسپکت برای چندین دهه در پزشکی هسته ای جهت اسکن های قلب، عروق، استخوان، کلیه و غیره مورد استفاده قرار گرفته است تا تصاویر سه بعدی از توزیع پرتوهای رادیودارویی را فراهم کند) توسط سازمان انرژی اتمی تامین می شود و هیچ بخشی در کشور جز این سازمان قادر به تامین این رادیوداروها نیست.
با مشاهده این اقدامات و لمس نتایج این پیشرفت ها و توسعه دانش هسته ای بدون دریافت هیچ نوع کمکی از طرف دیگر کشورها، می توان به این نکته که همیشه مورد تاکید مقامات کشورمان هم بوده رسید که فقط با اتکا به توانمندی های علمی و فنی داخل کشور این صنعت و فن آوری به صورتی کاملاً بومی در کشور بوجود آمد. درواقع این دانش بدون اتکا به کشورهای خارجی و بصورت نهادینه و مستمر مسیر رشد و توسعه خودرا ادامه خواهد داد و این نکته مهم به اثبات رسیده که دیگر امکان از بین بردن دانش و فناوری هسته ای در ایران، با فشار و تهدید عملاً نا ممکن است.

منبع: mrhavij.ir

1400/03/11

10:41:30

5.0 / 5

1092

تگهای خبر: آموزش , بیمار , بیمارستان , بیماری

این مطلب آقای هویج را می پسندید؟

(1)

(0)

تازه ترین مطالب مرتبط

نظرات بینندگان در مورد این مطلب

نظر شما در مورد این مطلب

نام:

ایمیل:

نظر:

سوال:

= ۲ بعلاوه ۱